Ο Αμβρακικός κόλπος, ένας ημίκλειστος κόλπος στη βορειοδυτική Ελλάδα, έχει μήκος περίπου 35 χιλιόμετρα και από 6 έως 15 χιλιόμετρα πλάτος (410 km²). Το μέγιστο βάθος του είναι 65 m και επικοινωνεί με το Ιόνιο Πέλαγος μέσα από ένα στενό, επίμηκες κανάλι, τα Στενά της Πρέβεζας, περίπου 6 χιλιομέτρων με πλάτος από 0,8 έως 2 χιλιόμετρα. Το βάθος στο στενό είναι μεταξύ 2 και 10 m, συμπεριλαμβανομένου του διαύλου πλοήγησης στον οποίο πραγματοποιούνται εκβαθύνσεις. Ο κόλπος οριοθετείται από βραχώδη ακτή στα νότια και ανατολικά και στα βόρεια από τις πεδινές εκτάσεις και τα εκβολικά συστήματα των ποταμών Αράχθου και Λούρου και τις λιμνοθάλασσες που συνδέονται με αυτούς. Ο κόλπος έχει γεωμορφολογική δομή και εξέλιξη παρόμοια με εκείνη της Βαλτικής και της Μαύρης Θάλασσας.

Η θέση και η μορφή του κόλπου που δημιουργούν μια μεγάλη και προστατευμένη θάλασσα με πλούσια και ποικίλη παράκτια ζώνη, προσέλκυσε τον άνθρωπο από το βάθος των ιστορικών χρόνων. Το φυσικό πλούτο της περιοχής εκμεταλλεύτηκε και η αρχαία Νικόπολη, η μεγαλύτερη ίσως πόλη της αρχαίας Ελλάδας. Ο φυσικός αυτός πλούτος παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στην επιβίωση όσο και στην κουλτούρα των κατοίκων του Αμβρακικού ακόμη και σήμερα.

Η πλούσια αλιευτική παράδοση του Αμβρακικού χάνεται στα βάθη της αρχαιότητας. Οι πρώτες ιστορικές αναφορές ξεκινούν από τους ελληνικούς χρόνους και από την εποχή της αρχαίας Νικόπολης έχουμε και τις πρώτες αναπαραστάσεις σε ψηφιδωτά και αγγεία. Τότε άρχισαν να λειτουργούν τα ιβάρια (από το vivarium) που είναι και τα σημερινά φυσικά ιχθυοτροφεία των λιμνοθαλασσών.

Μέχρι και σήμερα η αλιευτική δραστηριότητα στον Αμβρακικό κόλπο συνεχίζεται ασταμάτητα, αποτελώντας σημείο αναφοράς. Τουλάχιστον 33 είδη ψαριών ζουν στον Αμβρακικό. Η γαρίδα (η περίφημη γάμπαρη), η κουτσομούρα, η γλώσσα, η τσιπούρα, το λαβράκι, τα κεφαλοειδή, η σαρδέλα, το χέλι και η σουπιά συνθέτουν την κύρια αλιευτική παραγωγή. Η διεξαγωγή κάθε χρόνο τοπικών γιορτών με έμβλημά τους τη σαρδέλα, τη γαρίδα, την κουτσομούρα του Αμβρακικού, επιβεβαιώνουν τον μακραίωνο δέσιμο του ανθρώπου με τον Αμβρακικό. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αναπτυχθεί στον κόλπο 20-30 μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, κυρίως τσιπούρας και λαβρακιού (πάνω από 7000 τόνους ετησίως).

Τα πλούσια νερά του κόλπου εκμεταλλεύονται επίσης τα «δελφινάκια του Αμβρακικού», ένας μόνιμος πληθυσμός ρινοδέλφινων και η θαλάσσια χελώνα που τρέφεται και περνά μεγάλο μέρος της ζωής της στα πλούσια νερά του.

Δυστυχώς τις τελευταίες δεκαετίες καταγράφεται μια υποβάθμιση της ποιότητας των νερών του κόλπου. Ο κόλπος έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός φιορδ. H στήλη του νερού χαρακτηρίζεται από μία καλά στρωματοποιημένη δομή με ένα επιφανειακό και ένα κατώτερο στρώμα. Στην επιφάνεια υπάρχει ένα καλά οξυγονομένο υφάλμυρο νερό ενώ στο κατώτερο αλμυρό στρώμα η συγκέντρωση του οξυγόνου είναι περιορισμένη (υποξική – ανοξική ζώνη). Από τα διαθέσιμα στοιχεία φαίνεται ότι οι υποξικές - ανοξικές συνθήκες εμφανίστηκαν κατά τα τελευταία 20 με 30 χρόνια και προκαλούνται από την υπερβολική χρήση λιπασμάτων, την αύξηση της βιομηχανικής κτηνοτροφίας, την εντατική ιχθυοκαλλιέργεια και τα οικιακά απόβλητα. Τα δυο φράγματα στα κύρια ποτάμια και οι παρεμβάσεις στο δίαυλο επικοινωνίας με το Ιόνιο έπαιξαν επίσης σημαντικό ρόλο.

Κάτω από τα 20 m βάθος η συγκέντρωση του οξυγόνου είναι τόσο χαμηλή που δύσκολα συντηρεί ζωντανούς οργανισμούς. Η διαφορά ανάμεσα στα επιφανειακά και τα βαθύτερα στρώματα είναι εμφανής και στις παράπλευρες εικόνες (Αύγουστος, μεσημέρι). Στην παραπάνω εικόνα φαίνεται ότι τους καλοκαιρινούς μήνες στο σύνολο σχεδόν του κόλπου και κάτω από τα 20 μέτρα βάθος η συγκέντρωση οξυγόνου είναι χαμηλότερη από το επίπεδο κορεσμού 20% που σηματοδοτεί την αρχή υποξίας και κοντά στον πυθμένα το οξυγόνο σχεδόν εξαφανίζεται. Σε αρκετές περιπτώσεις η άνοδος των νερών αυτών στην επιφάνεια προκαλεί μαζικούς θανάτους ψαριών. Οι υποξικές – ανοξικές αυτές μάζες νερού εκτιμάται ότι καλύπτουν πάνω από το 50% της επιφάνειας του κόλπου. Ο Αμβρακικός εντάσσεται πλέον στην ταχύτατα αυξανόμενη λίστα των "νεκρών" θαλασσίων ζωνών του πλανήτη.